خاندان پژوهی استان قزوین (طرح پژوهشی شناخت خاندان¬های کهن قزوین با تکیه بر شناسایی، گردآوری و تدوین اسناد و میراث مکتوب خانوادگی)

اهمیت دودمان شناسی یا خاندان پژوهی (genealogy) از آنجا ناشی می­ گردد که انبوهی از اسناد و نسخ خطی (اسناد مربوط به وقف، قباله های ازدواج، اسناد ملکی، اسناد مربوط به دعاوی حقوقی، اسناد مربوط به پرسش و پاسخ های شرعی و فقهی و ...) نزد خاندان­ های کهن و اصیل استان قزوین نگهداری می­ شود که گنجینه بی­ نظیری از تاریخ اجتماعی و اقتصادی قزوین را در بر دارد. اهمیت این اسناد در آن است که در واقع به منزله میراث گرانبهایی است که پیشینیان برای ما به یادگار نهاده­ اند و امروزه به مثابه حافظه ملی ما ایرانیان است. این حافظه و میراث گرانبها متاسفانه در قزوین مورد غفلت واقع شده است.  بابراین با وصف آنچه در باب وجود انبوهی اسناد و نسخ خطی نزد بسیاری از خانواده ­های اصیل و فرهیخته قزوینی گفته شد، ضرورت انجام این طرح وسیع و گسترده، به آسیب­ های جدی و گاه جبران­ ناپذیر نگهداریِ اسناد و کتب خطی نزد مردم برمی­ گردد. متاسفانه اغلب این اسناد در شرایط بسیار نامناسب و در معرض آسیب­ های جبران ­ناپذیری نظیر رطوبت، خوردگی، مفقودی، فراموشی و ... نگهداری می­ شود. از آنجا که مردم عادی از نظر فنی و حرفه­ ای آگاهی دقیق از شرایط نگهداری این اسناد ندارند، معمولاً در وضعیتی نگهداری می­ شوند که به هیچ وجه مناسب و شایسته نیست و از همین رو در مواقع بسیاری این گنجینه گرانبها دچار آسیب­ های جبران ناپذیری می­ شوند. متاسفانه از گذشته تاکنون به همین دلیل بسیاری از اسناد و نسخ خطی ارزشمند از میان رفته است. بنابراین ضرورتی تام و عاجل دارد که هرچه سریع­تر این روند نگران ­کننده متوقف و نسبت به شناسایی و گردآوری این اسناد اقدام شود. در صورت انجام دقیق و کامل این طرح، می­ توان امیدوار بود که تاریخ اجتماعی و اقتصادی استان قزوین (از گذشته تا کنون)، از این پس کمتر دچار نقصان جدی گردد. سازمان اسناد و کتابخانه ملی استان قزوین، با دارا بودن مخزنی نوساز و استاندارد، بهترین و امن­ ترین مکان برای نگهدای از این گنجینه ارزشمند است.