تعیین شیوه های حمایتی از صدمه دیدگان حوادث و مخاطرات بخش کشاورزی استان قزوین

استان قزوین یکی از استان های پرحادثه و با ریسک بالا برای مخاطرات طبیعی کشاورزی است و همه ساله خسارت های زیادی در اثر سرمازدگی بهاره و زمستانه، طوفان و تندباد، تگرگ، سیل، خشکسالی و ... به این بخش وارد می­ شود. تحقیق حاضر به منظور تعیین شیوه های حمایتی از صدمه دیدگان حوادث و مخاطرات بخش کشاورزی استان قزوین از دیدگاه بهره­ برداران انجام شد. ابزار گردآوری داده­ های آزمایشی در این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود. از تعداد 384 پرسشنامه ارائه‌شده به شرکت‌کنندگان در تحقیق، تعداد 172 پرسشنامه به‌طور کامل تکمیل گردید. روایی پرسشنامه ­ها بر اساس نظرات محققین حوزه کشاورزی مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ برابر 0.965 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ­ها با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS Ver.21 انجام شد. میزان خسارت حوادث طبیعی در شهرستان­ های مختلف متفاوت بوده که بیشترین عامل خسارت زا در استان به ترتیب سرمازدگی (بهاره و سپس زمستانه)، تگرگ و خشک‌سالی بود. کمک‌های دولتی برای جبران خسارت نیز بیشتر به صورت کمک نقدی بلاعوض، کمک به‌صورت وام با بهره کم و تا حدودی کمک در بازسازی تأسیسات زیربنایی (کانال ­ها، انتقال برق، راه­ ها و ....) بوده است. محصولات باغبانی، زراعت و مرتعی به ترتیب سه حوزه کشاورزی با رتبه اول تا سوم با بیشترین تهدیدات توسط حوادث طبیعی به دست آمدند. بالاترین میزان آگاهی و دانش بهره ­برداران در مورد جلوگیری سرمازدگی بهاره و زمستانه بود. میزان آگاهی و دانش بهره ­برداران در مورد جلوگیری از سیل، تگرگ، خشک‌سالی، گرمازدگی و طوفان و صاعقه کمتر بود. بر اساس نظر بهره ­برداران، کمک نقدی بلاعوض، کمک در بازسازی تأسیسات زیربنایی و کمک به‌صورت وام با بهره کم به ترتیب سه مورد با رتبه اول تا سوم برای جبران خسارت ناشی از حوادث طبیعی به دست آمد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که سرمازدگی (اعم از پائیزه یا بهاره) بیشترین عامل خسارت زای طبیعی به بخش کشاورزی استان قزوین بوده لذا بیشترین اولویت کمک ­های دولتی نیز باید معطوف پیشگیری و مقابله با این عامل طبیعی گردد. همچنین نتایج نشان دادند که در زمینه پیش­گیری و مقابله با حوادث طبیعی خسارت زا نیز کمک ­های غیر نقدی و بازسازی زیربنایی بهترین روش حمایت و کمک­ های دولتی از آسیب دیدگان است. با توجه به اینکه دانش و آگاهی بهره ­برداران در زمینه مقابل با حوادث طبیعی کشاورزی و مدیریت ریسک آنها نسبتاً پایین بود، لذا کمک­ های دولتی در کنار آموزش مستمر بهره ­برداران باعث افزایش اثربخشی مدیریت ریسک حوادث طبیعی خواهد شد.