طراحی مدل اجرائی (فرهنگی اجتماعی ) پیشگیری از بروز آسیب های اجتماعی (اعتیاد،پرخاشگری، کودکان کار، گسست نسلی ) در جامعه کار و تولید

در عصر جهاني شدن ،  كشور جمهوري اسلامي ايران نيز همانند ساير كشورها با پديده شوم اعتياد و موادمخدر مواجه بوده به گونه اي كه حداقل 1325000 نفر معتاد قطعي در كشورمان اقدام به مصرف موادمخدر و روان گردان ها مي نمايند. بر اساس شواهد موجود ميانگين سن شروع اعتياد رو به كاهش بوده و اعتياد در همه سطوح تحصيلي،مشاغل مختلف، طبقه اقتصادي و اجتماعي نفوذ كرده و هيچ فرد و هيچ محيطي از اين پديده شوم در امان نمي باشد.در اين راستا سيستم هوشمند اعتياد در محيط هاي كاري اعم از صنعتي   ، اداري و پادگان ها نيز نفوذ كردهو موجبات نگراني را براي مديران و مسئولين اينگونه مراكز در سطح جهان فراهم نموده است.  بر اين اساس ضرورت دارد با پرهيز از هرگونه انكار و پنهان كردن  نفي و سكوت و ناچيز تلقي كردن مصرف اعتياد در محيط هاي كار، با توسعه فعاليت هاي همه جانبه براي پيشگيري از اين پديده شوم، گام هاي اساسي براي مصون سازي كاركنان برداشته شود. (دکتر اسماعيلي، 1388)پژوهش ها نشان داده اند هزينه هاي درماني هر يك از كاركنان مبتلا به مصرف مواد در حدود دو برابرهمقطاران خود است (موسسه اشنايدر 4)تحقيقات متعدد تأثير منفي سو ءمصرف مواد را بر ،شركتها،كارگاهها، محيطهاي كار وهمچنين بر كارگرها و خانواده هايشان اثبات كرده اند.سو ءمصرف مواد  می تواندسلامتي را مختل كند،روابط را تخريب نمايد، باعث از دست دادن شغل، مشكلا ت خانوادگي و مالي شود و درمحيط هاي كاري به بروز حوادث، غيبت از كار، از دست دادن بهره وري، كم توجهي، تأخير، جرو بحث، نا خشنودي، كاهش توليد و الگوي كاري نامنظم منجر شود.امروزه اعتقاد بر اينست كه در محيطهاي كاري مجموعه اي از عوامل محيطي، اجتماعي، فرهنگي واقتصادي در ارتباط مستقيم با كاركنان هستند و در شكل گيري شرايط مختلف كاركنان، نقش بسزايي راايفا مي كنند.در اينراستا مي توان به عوامل محافظت كننده و پيش بيني كننده اعتياد در محيط كار اشاره كرد كه اهميت توجه به مقوله اعتياد در اين محيطها را دوچندان مي كند.با توجه به افزايش روز افزون مصرف مواد از لحاظ تعداد مصرف كنندگان، مقدار مصرف مواد وشدت نوع ماده مصرفي در محيط هاي كاري و متعاقب آن صدمات و لطماتي كه صاحبان مشاغل،كاركنان، خانواده هاي كاركنان، افراد خدمات گيرنده از آن حرفه يا صنعت، مردم و نهايتاً جامعه متحمل مي شوند اهميت استفاده از برنامه هاي پيشگيري از مواددر محيط هاي كاري بيش از پيش احساس مي شود .در واقع دلايل اجراي برنامه پيشگيري ازسوء مصرف مواد درمحيط كار شامل دسترسي به افراددر معرض خطر، سهولت فراهم آوري امكانات پيشگيري، برنامه ريزي و اجرا،ارتباط خاص مواد با كار،تحميل هزينه هاي سنگين درماني( اختلال كبدي، سرطان، هپاتيت، ايدز و نظاير آنها) ،حضور طولاني فرد در اكثر ساعات بيداري ( 8 تا 10 ساعت) در محل كار، تراكم سني سوء مصرف كنندگان در دوران كار و تلاش  1(8 تا 45 سالگي) و...براساس اعلام سازمان جهاني كار مبني بر سوء مصرف مواد به عنوان يكي ازمخاطرات جدي شغلي، محيط كار به عنوان مكاني ايده آل براي آغاز تغييرات رفتاري مثبت در شيوه زندگي و ارتقاء سلامت، تضييع حقوق كاركنان سالم و يا درمان شده در صورت تحمل كردن يا ناديده گرفتن مصرف مواد برخي از كاركنان توسط سيستم هستند (طاهري نخست، 1391) همچنین با توجه به نتایج بدست آمده از پژوهش ملی شیوع شناسی اعتیاد در جامعه کار و تولید در سال 93در بين كاركنان بنگاههاي اقتصادي كشور كه به سفارش معاونت اجتماعي و فرهنگي وزارت تعاون كار و رفاه اجتماعي و دفتر تحقيقات ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال 93 انجام گردید که نتایج به شرح ذیل می باشد انجام این پژوهش ضروری می باشد. تعداد پرسشنامه هاي تكميل شده 13128 از 609 كارگاه دركل كشور بوده است .داده ها از طريق مصاحبه پرسشگر و انجام تست ادراري درسه گروه (مورفين ، حشيش و شيشه ) گردآوري شده است .شركت كنندگان از نظر جنسيت 12077 نفر (92%) مرد و 1051 نفر (8%) زن بوده اند كمترين سن 14 سال و بيشترين سن 82 سال با ميانگين 8+  36 سال بود. 18% افراد حاضر سيگار مصرف ميكرند. دروضعيت  واقع بينانه شيوع مصرف مواد (گروه حشيش ، ايپوئيدها(مورفين) ، شيشه ، الكل و ساير مواد ) در بين كاركنان مراكز صنعتي كشور 23/8% مي باشددروضعيت خوش بينانه شيوع مصرف مواد (گروه حشيش ، ئيدها(مورفين) ، شيشه ، الكل و ساير مواد ) در بين كاركنان مراكز صنعتي كشور 18/6% مي باشددروضعيت بدبينانه شيوع مصرف مواد (گروه حشيش ، ايپوئيدها(مورفين) ، شيشه ، الكل و ساير مواد ) در بين كاركنان مراكز صنعتي كشور 32/3% مي باشد